Stanisław Malanowicz (1877 - 1942)

Urodził się w roku 1877 w Rakowie, w powiecie opatowskim, w rodzinie ziemiańskiej. Zasłużony działacz gospodarczy i społeczny, regionalista. Z zawodu inżynier budownictwa drogowego, z zamiłowania społecznik. Od roku 1878 przebywał w domu rodzinnym w Felinowie.

W roku 1886 rozpoczął naukę w progimnazjum w Sandomierzu, które ukończył w roku 1891. Naukę kontynuował w gimnazjum w Radomiu, które ukończył w roku 1896. Pragnąc dalej kształcić się w kierunku technicznym, z powodu braku takiej uczelni w tej części zaboru rosyjskiego, udał się do Charkowa, gdzie po zdaniu egzaminu konkursowego został przyjęty do Instytutu Technologicznego (cesarza Aleksandra III).W roku 1899, kiedy wybuchły rozruchy studenckie, został wydalony z Instytutu na dwa lata. Przerwę w studiach wykorzystał na odbycie praktyk w Starachowickich Zakładach Górniczych, na kolei Dublińsko – Dąbrowskiej oraz w Skarżysku, jako pomocnik maszynista. Instytut ukończył w roku 1904. Pierwsza pracę podjął żelbetowych firmie robót żelbetowych Wilhelm Pohl przy budowie gmachu zarządu kolei Jekaterynosławskiej. Po ustaniu rozruchów w Rosji, jakie miały miejsce w roku 1905, powrócił do kraju i w roku 1906 objął stanowisko powiatowego inżyniera i budowniczego powiatu kozienickiego. W roku 1909 przeniósł się do powiatu opoczyńskiego, a w 1911 do Końskich. Po wybuchu I wojny światowej został powołany przez armię rosyjską do prowadzenia robót drogowych na terenie powiatów: koneckiego, kieleckiego i opoczyńskiego, skąd w maju 1915 roku przeniesiono go na teren powiatu łukowskiego, a w sierpniu na Polesie, gdzie na froncie tzw. Armii Szczególnej (Osobaja Armia) prowadził do września 1918 roku budowę i naprawę dróg i mostów, od Mankowicz poprzez Łuniniec i Sarny po Równe. Powrócił do Polski, obejmując w listopadzie 1918 roku stanowisko inżyniera drogowego powiatu koneckiego. W latach 20-tych otrzymał propozycję objęcia stanowiska Dyrektora Departamentu w Ministerstwie Robót Publicznych w Warszawie, której nie przyjął z uwagi na zaangażowanie się w pracach społecznych w Końskich. Wychowany w tradycjach patriotycznych od dziecka interesował się historia i kolejnictwem. Pozostając stosunku Kierownika Zarządu Drogowego w Końskich i Opocznie wniósł znaczny wkład w budowę dróg powiatu koneckiego. Był wybitnym i aktywnym działaczem społecznym. Już roku 1922 był członkiem warszawskiego oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Był prezesem oddziału Polskiego Czerwonego Krzyża w Końskich, skarbnikiem Muzeum Zagłębia Staropolskiego w Sielpi, członkiem korespondentem Komisji Konserwatorskiej przy Urzędzie Wojewódzkim w Krakowie, członkiem zarządu chrześcijańskiego Towarzystwa Pomocy dla biednych, a także innych organizacji towarzystw. Zabiegał o zabezpieczenie zabytków staropolskiego przemysłu. Był vice przewodniczącym Sekcji Ochrony Zabytków Sztuki Inżynierskiej w Zagłębiu Staropolskim, która w roku 1935 opracowała i wydała odezwę w sprawie zbierania pamiątek historii techniki w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem Zagłębia Staropolskiego. Wynikiem starań sekcji było utworzenie w dawnym zakładzie w Sielpi placówki muzealnej. Był też jednocześnie jednym z inicjatorów powstania na Ziemi Koneckiej zorganizowanego ruch krajoznawczego. Wspólnie z profesorem Mieczysławem Radwanem doprowadził do powstania w dniu 9 XI 1935 roku oddziału Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Końskich. W latach 1935 – 1939 był prezesem zarządu tego oddziału. Wspólnie z działaczami Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego starał się o utworzenie muzeum regionalnego w Końskich. Był współautorem wydania w roku 1936 odezwy w sprawie eksponatów dla przyszłego muzeum w Końskich. Inicjował i wspierał akcję zbierania eksponatów. Około 200 eksponatów z powodu braku samodzielnego lokalu przechowywane były w jego prywatnym mieszkaniu. Zostały zniszczone lub rozproszone w czasie wojny 1939–go roku. Był autorem opracowań: Krótki rys życia gospodarczego powiatu koneckiego w województwie kieleckim od najdawniejszych czasów do obecnych z 1935 roku oraz opracowania z roku 1937 pod tytułem Powiat konecki, ośrodek Zagłębia Staropolskiego, /górniczo – hutniczego /Krótki przewodnik turystyczno krajoznawczy. Dwukrotnie oznaczony przez władze drugiej Rzeczpospolitej Złotym Krzyżem Zasługi. 


Tablica Informująca o przebiegu Szlaku im. S. Malanowicza

W roku 1994 Zarząd Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno Krajoznawczego w Końskich podjął uchwałę o nadaniu jego imienia dla szlaku turystycznego koloru niebieskiego wiodącego z Kuźniak do Pogorzałego o długości 81 km. 

Zmarł w Warszawie w dniu 2 kwietnia 1942 roku. Spoczywa na cmentarzu w Końskich. 


Opracowała : Małgorzata Pasek.